Καστανιώτη Ο γιουγκοσλαβικός εμφύλιος και η δυτική εμπλοκή

Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία ανάμεσα σε Σλοβένους, Κροάτες, Βόσνιους, μουσουλμάνους, Μαυροβούνιους και Σέρβους διήρκεσε πάνω από τέσσερα χρόνια παρά τις μεγάλες προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας να διευθετηθεί η κρίση.

Με πρωτοβουλία της κυβέρνησης Κλίντον, με επικεφαλής τον Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, τελικά επιτεύχθηκε ειρήνευση με τη συμφωνία του Ντέυτον. Χάθηκε ωστόσο μια μοναδική ευκαιρία να δημιουργηθεί μια μεταπολεμική σχέση συνεργασίας της Δύσης με τη Ρωσία για τη συλλογική διαχείριση των κρίσεων.

Από τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους προκρίθηκε η περιχαράκωση και η απομόνωση κάθε κρίσης που απαιτούσε εμπλοκή με πολεμικά μέσα, ιδιαίτερα την εναέρια επέμβαση του ΝΑΤΟ.

Μια σύγκριση του ελληνικού με τον γιουγκοσλαβικό εμφύλιο οδηγεί σε ένα ενδιαφέρον συμπέρασμα: Η κοινή εθνική προέλευση των Γιουγκοσλάβων θρυμματίστηκε εξαιτίας διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων (ορθόδοξοι, καθολικοί, μουσουλμάνοι). Αντίθετα, η θρησκευτική ομοιογένεια εξασφάλισε τη γλωσσική και πολιτισμική ενότητα που αναζήτησε ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος στη μελέτη του για την ελληνική κοινωνία. Ο εμφύλιος των Ελλήνων δεν κατάφερε να διαλύσει την ενότητα της χώρας, όπως έγινε αλλού στα Βαλκάνια.